wtorek, 4 marca 2008

Ogólnie o zaćmieniu

Zaćmienia Słońca są częstsze od zaćmień Księżyca. W ciągu 1000 lat obserwuje się przeciętnie 2375 zaćmień Słońca i 1543 zaćmień Księżyca. Z drugiej strony, z własnego doświadczenia wiemy, że częściej widzimy zaćmienia Księżyca. Wyjaśnienie tego pozornego paradoksu jest proste: zaćmienie Słońca widoczne jest na stosunkowo niewielkim obszarze Ziemi (szczególnie zaćmienie całkowite, podczas którego szerokość pasa w najbardziej optymalnych warunkach nie przekracza 270km), często przechodzącym na obszary wodne i niezamieszkałe części lądów.

Zaćmienia można z bardzo dużą dokładnością obliczać dla dowolnego miejsca na Ziemi dla dat odległych o setki, a nawet tysiące lat wstecz i w przyszłość od dnia obecnego. Istnieją prace, których autorzy zadali sobie trud obliczenia tysięcy zaćmień. Najbardziej znaną i najobszerniejszą pracą tego typu jest tzw. "Kanon Zaćmień" ("Canon der Finsternisse") sporządzony w XIX w. Przez austriackiego astronoma Theodora von Oppolzera. Obliczył on ręcznie 8000 zaćmień Słońca i 5200 zaćmień Księżyca w okresie 1207 p.n.e - 2162 n.e. Obecnie do tego celu, polegającego na wykonaniu setek czasochłonnych działań matematycznych dla każdego zaćmienia z osobna, wykorzystuje się komputery.

W odróżnieniu do zaćmień Słońca, zaćmienia Księżyca możemy oglądać bezpiecznie. Niepotrzebne są filtry ochronne a nawet teleskop. Można oglądać zaćmienie tylko "za pomocą" własnych oczu :-). Lornetka lub teleskop sprawi oczywiście, że widok będzie bardziej niepowtarzalny, gdyż będzie widoczna dokładna kolorystyka.

Zaćmienia Księżyca nadają się zarówno do obserwacji wizualnych jak i do astrofotografii. Warunkiem sprzyjającym jest jego wolniejszy przebieg niż zaćmień Słońca. Przy odpowiednim sprzęcie i poprawnym jego użytkowaniu mogą wyjść naprawdę fascynujące zdjęcia.